Parasetamol, digər adı ilə asetaminofen, dünyada ən geniş istifadə edilən təsiredici maddələrdən biridir. Xüsusilə qızdırma salıcı və ağrıkəsici təsiri ilə tanınır. Bu maddə təkcə böyüklər üçün deyil, həm də uşaqlar üçün uyğun hesab olunur və bir çox reseptsiz satılan dərmanlarda istifadə olunur.
Parasetamol baş ağrısı, əzələ və oynaq ağrıları, menstruasiya ağrıları, diş ağrısı, soyuqdəymə və qrip zamanı yaranan narahatlıqları aradan qaldırmaq üçün istifadə edilir. Onun təsiri beyində istilik tənzimləyici mərkəzin bloklanması ilə həyata keçir. Beləliklə, bədənin qızdırması tənzimlənir və ağrı hissi azaldılır.
Böyüklər üçün parasetamol adətən 500 mg–1000 mg dozasında istifadə olunur. Gündəlik maksimum doza 4000 mg-ı keçməməlidir. İki qəbul arasında ən azı 4–6 saatlıq fasilə olmalıdır. Bu qaydalara əməl edilmədikdə, qaraciyər üçün təhlükəli ola bilər.
Uşaqlarda isə dozalanma yaşa və çəkiyə görə hesablanır və bu zaman mütləq həkim və ya əczaçı ilə məsləhətləşmək lazımdır.
Parasetamol müxtəlif dərman formalarında təqdim olunur:
Tablet və kapsul
Şərbət və suspenziya
Toz (qaynar içki şəklində)
Rektal şam
Venadaxili inyeksiya (xəstəxana şəraitində)
Bu maddə həm tək şəklində, həm də digər təsiredici maddələrlə birlikdə kombinə edilmiş formada istifadə olunur. Məsələn:
Panadol, Calpol, Parol, Sefekon, İnfulgan – sadə parasetamol tərkibli məhsullar
Theraflu, Ferveks, A-ferin, Tylolhot, Griphot – parasetamol + digər təsiredici maddələr
Paraferin, Makstab, Sinus – soyuqdəymə və qrip üçün kombinə edilmiş məhsullar
Dozanın aşılması parasetamol zəhərlənməsinə səbəb ola bilər. Bu, xüsusilə qaraciyəri zədələyən ciddi bir hal ola bilər. Zəhərlənmə şübhəsi yarandıqda mədə yuyulması, aktiv kömür verilməsi və N-asetilsistein adlı antidotun istifadəsi tövsiyə olunur. N-asetilsistein maddəsi, bizə ACC və ya Asistan ampula kimi tanış ola bilər.
Əgər bir şəxs həm parasetamol, həm də N-asetilsistein qəbul edirsə, bu maddələrin arasında ən az 2 saatlıq fasilə saxlanmalıdır.
Qaraciyər problemi olan şəxslər
Alkoqol istifadəsi ilə birlikdə qəbul edənlər
Spirtli içkilərlə paralel istifadə edən şəxslər
Hamiləlikdə – yalnız həkim məsləhəti ilə
Böyrək xəstəliklərində – doza azaldılmalıdır
Süd verən analar isə parasetamolu istifadə edə bilərlər, lakin yenə də məsləhətləşmək tövsiyə olunur.
AZ − AZN
